Viêm Tụy Cấp Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị

Viêm tụy cấp là tình trạng viêm đột ngột ở tuyến tụy – một cơ quan quan trọng nằm phía sau dạ dày, giúp sản xuất enzyme hỗ trợ tiêu hóa và hormone điều chỉnh đường huyết. Bệnh thường xảy ra bất ngờ và có thể gây đau đớn dữ dội. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm tụy cấp có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng, tổn thương các cơ quan khác, hoặc thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Viêm tụy cấp là một tình trạng y tế nghiêm trọng, đặc trưng bởi sự viêm đột ngột của tuyến tụy. Các triệu chứng có thể xuất hiện nhanh chóng và thường rất dữ dội. Hiểu rõ các dấu hiệu và triệu chứng của viêm tụy cấp giúp bạn nhận biết và tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời.

1. Đau bụng dữ dội

• Đây là triệu chứng chính của viêm tụy cấp, xuất hiện đột ngột và có thể rất nghiêm trọng.
• Đặc điểm:
  • Đau ở vùng thượng vị (giữa bụng trên).
  • Đau lan ra sau lưng hoặc ngực, tăng lên sau khi ăn hoặc uống rượu.
  • Cơn đau có thể kéo dài và không thuyên giảm khi nghỉ ngơi.

2. Buồn nôn và nôn

• Người bệnh thường cảm thấy buồn nôn hoặc nôn mửa, nhưng không làm giảm đau bụng.
• Tình trạng này khiến cơ thể mất nước và điện giải, gây mệt mỏi.

3. Sốt

• Viêm tụy cấp thường kèm theo sốt, dao động từ nhẹ đến cao, đặc biệt nếu có nhiễm trùng liên quan.

4. Vàng da

• Nếu viêm tụy cấp do sỏi mậthoặc tắc nghẽn ống mật, người bệnh có thể xuất hiện:
  • Da và mắt chuyển màu vàng nhạt.
  • Nước tiểu sẫm màu.

5. Cảm giác đầy bụng và khó tiêu

• Bụng có thể bị chướng lên, kèm theo cảm giác nặng nề, khó tiêu hóa thức ăn.
• Một số người còn gặp triệu chứng tiêu chảy hoặc phân mỡ do tuyến tụy giảm tiết enzyme tiêu hóa.

6. Nhịp tim nhanh và huyết áp thấp

• Nhịp tim có thể tăng nhanh, kèm theo huyết áp giảm, do tình trạng mất nước hoặc tổn thương hệ tuần hoàn.
• Đây là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ sốc tụy, cần được can thiệp ngay.

7. Thay đổi trạng thái tinh thần

• Một số trường hợp nặng, người bệnh có thể bị:
  • Bối rối, lo lắng, hoặc mất tập trung.
  • Điều này có thể liên quan đến sự mất cân bằng điện giải hoặc nhiễm trùng toàn thân.

8. Khó thở

• Viêm tụy cấp nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến phổi, gây khó thở hoặc thở nhanh nông.

Viêm tụy cấp là tình trạng viêm đột ngột ở tuyến tụy và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây viêm tụy cấp:

1. Sỏi mật

Sỏi mật là nguyên nhân phổ biến nhất của viêm tụy cấp. Khi sỏi mật di chuyển và gây tắc nghẽn ống mật hoặc ống tụy, nó làm gián đoạn dòng chảy của dịch tụy và enzyme, dẫn đến tình trạng viêm.

• Dấu hiệu nhận biết: Đau dữ dội ở vùng thượng vị, buồn nôn, vàng da.

2. Lạm dụng rượu bia

Uống rượu bia quá mức trong thời gian dài có thể làm tổn thương tuyến tụy và gây viêm tụy cấp. Đây là nguyên nhân phổ biến thứ hai, đặc biệt ở những người có thói quen uống rượu thường xuyên.

• Nguy cơ tăng cao: Uống hơn 4-5 ly rượu mỗi ngày.

3. Tăng triglyceride máu

Mức triglyceride trong máu quá cao (trên 1000 mg/dL) có thể gây tắc nghẽn mạch máu nhỏ ở tụy, dẫn đến viêm tụy cấp.

• Đối tượng nguy cơ: Người bị béo phì, tiểu đường, hoặc có chế độ ăn nhiều dầu mỡ.

4. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc có thể gây tổn thương hoặc viêm tụy như một tác dụng phụ, bao gồm:

• Corticosteroid.

• Thuốc lợi tiểu (thiazide).

• Thuốc hóa trị liệu.

• Thuốc điều trị HIV (didanosine, stavudine).

• Lưu ý: Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng các loại thuốc này.

5. Nhiễm trùng

Một số loại virus, vi khuẩn, hoặc ký sinh trùng có thể gây viêm tụy cấp, chẳng hạn như:

• Virus quai bị.
• Virus viêm gan.
• Nhiễm trùng đường mật.

6. Yếu tố di truyền

Một số người có đột biến gen liên quan đến tụy, như gen CFTR (liên quan đến xơ nang), làm tăng nguy cơ viêm tụy cấp.

• Thường gặp trong gia đình có tiền sử viêm tụy hoặc các bệnh lý tụy di truyền.

7. Tắc nghẽn tuyến tụy

Các nguyên nhân gây tắc nghẽn như:

• Khối u ở tuyến tụy.
• Polyp ở ống tụy.
• Sẹo hoặc dị tật bẩm sinh trong cấu trúc tuyến tụy.

8. Chấn thương hoặc phẫu thuật vùng bụng

Tác động mạnh vào vùng bụng hoặc biến chứng từ phẫu thuật có thể làm tổn thương tuyến tụy, gây viêm tụy cấp.

9. Tình trạng tự miễn dịch

Các bệnh tự miễn có thể khiến cơ thể tấn công tuyến tụy, gây viêm mà không liên quan đến nhiễm trùng hay tổn thương bên ngoài.

10. Nguyên nhân khác

• Hút thuốc lá: Làm tăng nguy cơ viêm tụy cấp.
• Tăng canxi máu: Do cường giáp hoặc các bệnh lý khác.
• Hậu quả từ nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP): Làm tăng nguy cơ viêm tụy ở một số người sau thủ thuật.

Viêm tụy cấp là tình trạng khẩn cấp đòi hỏi sự can thiệp y tế kịp thời để giảm triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và bảo vệ chức năng tuyến tụy. Phương pháp điều trị viêm tụy cấp thường bao gồm điều trị nội khoa, hỗ trợ triệu chứng và đôi khi cần phẫu thuật trong các trường hợp phức tạp. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính:

3.1. Điều trị nội khoa (Không phẫu thuật)

a. Nhịn ăn và nghỉ ngơi tụy

• Người bệnh sẽ được yêu cầu nhịn ăn trong vài ngày để giảm hoạt động của tuyến tụy và cho phép cơ quan này nghỉ ngơi.
• Trong thời gian này, dinh dưỡng sẽ được cung cấp qua đường tĩnh mạch để đảm bảo cơ thể không bị thiếu hụt năng lượng.

b. Bù dịch và điện giải

• Viêm tụy cấp thường gây mất nước nghiêm trọng. Người bệnh sẽ được truyền dịch tĩnh mạch để:
  • Bù nước.
  • Duy trì cân bằng điện giải.
  • Cải thiện lưu lượng máu đến tụy và các cơ quan khác.

c. Quản lý đau

• Thuốc giảm đau như paracetamol hoặc opioid được sử dụng để kiểm soát đau bụng dữ dội – triệu chứng chính của viêm tụy cấp.

d. Kháng sinh (nếu cần)

• Kháng sinh có thể được chỉ định nếu có dấu hiệu nhiễm trùng như áp xe tụy hoặc nhiễm trùng đường mật.

e. Thuốc hỗ trợ chức năng tụy

• Thuốc ức chế acid dạ dày: Giảm lượng acid tiết ra, giúp bảo vệ tuyến tụy và ngăn ngừa viêm thêm.
• Thuốc kiểm soát đường huyết: Dành cho người bị tăng đường huyết liên quan đến tổn thương tụy.

3.2. Điều trị nguyên nhân gây bệnh

a. Loại bỏ sỏi mật

• Nếu viêm tụy cấp do sỏi mật, bác sĩ có thể thực hiện:
  • Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) để loại bỏ sỏi mật.
  • Phẫu thuật cắt túi mật nếu cần, nhằm ngăn chặn tái phát.

b. Điều chỉnh rối loạn mỡ máu

• Nếu nguyên nhân là tăng triglyceride máu, điều trị bao gồm:
  • Thuốc hạ mỡ máu.
  • Thay đổi chế độ ăn uống, hạn chế chất béo.

c. Cai rượu bia

• Với những trường hợp viêm tụy do lạm dụng rượu bia, việc cai rượu là bắt buộc để tránh tái phát.

3.3. Phẫu thuật hoặc can thiệp xâm lấn

Trong các trường hợp viêm tụy nặng hoặc biến chứng, các phương pháp can thiệp có thể được yêu cầu:

a. Dẫn lưu hoặc loại bỏ áp xe

• Áp xe tụy hoặc tổn thương tụy có mủ cần được dẫn lưu qua phẫu thuật hoặc qua siêu âm hướng dẫn.

b. Cắt bỏ mô tụy hoại tử

• Nếu mô tụy bị hoại tử, phẫu thuật để loại bỏ phần tổn thương là cần thiết nhằm ngăn chặn nhiễm trùng lan rộng.

c. Đặt ống dẫn lưu

• Được thực hiện để giải phóng áp lực trong tụy hoặc dẫn lưu dịch tụy tích tụ.

3.4. Phục hồi và chăm sóc sau điều trị

a. Chế độ ăn uống

• Khi tình trạng cải thiện, người bệnh sẽ bắt đầu ăn uống trở lại với:
  • Thức ăn lỏng như cháo, súp.
  • Tăng dần lên chế độ ăn mềm, ít dầu mỡ.

b. Tập thể dục nhẹ nhàng

• Sau khi hồi phục, vận động nhẹ nhàng giúp cải thiện tuần hoàn và sức khỏe tổng thể.

c. Quản lý bệnh lý nền

• Điều trị các bệnh liên quan như tiểu đường, tăng mỡ máu, hoặc các vấn đề về đường mật.

3.5. Theo dõi và phòng ngừa tái phát

• Khám định kỳ: Đánh giá chức năng tuyến tụy và phát hiện sớm các bất thường.
• Kiểm soát chế độ ăn: Giảm chất béo, không rượu bia, ăn nhiều rau xanh.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục thường xuyên, tránh căng thẳng.

Phòng khám Nội soi Tiêu hóa Endoli là địa chỉ y tế uy tín chuyên sâu trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa. Với sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, Endoli cam kết mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tiêu hóa tốt nhất cho mọi bệnh nhân.

4.1 Chuyên môn hàng đầu tại Endoli

Phòng khám tập trung vào các dịch vụ nội soi và điều trị các bệnh lý tiêu hóa bao gồm:

1. Nội soi dạ dày, đại tràng, trực tràng:

   • Sử dụng hệ thống nội soi tiên tiến, hình ảnh sắc nét, giúp chẩn đoán chính xác các tổn thương hoặc bất thường.
   • Quy trình nội soi nhẹ nhàng, ít đau, mang lại sự thoải mái cho bệnh nhân.

2. Điều trị bệnh lý tiêu hóa:

   • Viêm loét dạ dày – tá tràng.
   • Trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
   • Hội chứng ruột kích thích (IBS).
   • Polyp đại tràng và các bệnh lý đại trực tràng khác.

3. Tầm soát ung thư tiêu hóa:

   • Phát hiện sớm các bệnh ung thư liên quan đến hệ tiêu hóa như ung thư dạ dày, đại tràng, giúp tăng hiệu quả điều trị.

4. Tư vấn và quản lý bệnh lý mãn tính:

   • Hỗ trợ quản lý bệnh nhân viêm đại tràng mãn tính, bệnh Crohn, hội chứng kém hấp thu, và các bệnh lý tiêu hóa phức tạp khác.

4.2 Đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp

Phòng khám Endoli quy tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực nội soi và tiêu hóa, luôn tận tâm lắng nghe và đưa ra giải pháp điều trị hiệu quả nhất cho từng bệnh nhân.

4.3 Trang thiết bị hiện đại

Endoli được trang bị hệ thống nội soi tiêu hóa tiên tiến, đảm bảo:

• Chẩn đoán chính xác, nhanh chóng.
• Quy trình an toàn, vệ sinh tuyệt đối.
• Giảm thiểu khó chịu trong quá trình nội soi.

4.4 Cam kết từ Endoli

• Chất lượng dịch vụ hàng đầu: Đảm bảo quy trình thăm khám và điều trị hiệu quả, an toàn.
• Tận tâm với bệnh nhân: Cung cấp giải pháp cá nhân hóa, phù hợp với từng trường hợp bệnh.
• Chi phí hợp lý: Minh bạch và hợp lý trong mọi dịch vụ, giúp bệnh nhân an tâm khi điều trị.

>> Các bạn xem thêm U đầu tụy

PHÒNG KHÁM ENDOLI - NỘI SOI TIÊU HÓA

• Địa chỉ 1: 1027 Hồng Bàng, Phường 12, Quận 6, TP.HCM.
• Địa chỉ 2: 79A Nguyễn Trung Trực, phường 2, TP. Sóc Trăng.
• Địa chỉ 3: 276/5 QL1A, Tổ 12, ấp Long Bình, xã Long An, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang.
• Email: tuvanbinhphuong@gmail.com 
• Website: www.phongkhamendoli.com
• SDT: 093.2244.158 (Bs: Bình Phương)